’n Paar weke gelede is die Kerk in Blitspos ingelig van ’n bosberaad wat die Kommissie van die Algemene Kerkvergadering (AKV) en die Kuratorium gehou het oor die uitdagings met ons Kerk se teologiese opleiding. Dit was vir my nogal teleurstellend dat, ongeag die lang besprekings, die status quo grootliks eers gehandhaaf gaan word.
Verlede week het dr Rudy Denton namens die Kuratorium die “goeie nuus” van die nuwe verbintenis wat die NHKA met die Universiteit van Pretoria (UP) gesluit het, met die Kerk gedeel. Dit sluit onder andere in dat ons steeds vyf voltydse dosenteposte sal hê.
Die praktyk ten opsigte van ons opleiding lyk vandag totaal anders as jare gelede. Toe ek in 1991 afstudeer het, was ons 27 studente wat daardie jaar alleen die Kerk ingestuur is. Die Almanak van 2014 wys dat daar toe ’n totaal van 42 teologiestudente in ons Kerk was. Tans, in 2021, studeer 16 studente teologie in ons Kerk – waarvan twee mans. Daar is op die oomblik nie ’n eerste- of vierdejaarstudent nie. En volgens my inligting het geen student nog ingeskryf vir 2022 nie…
My beskeie mening is dat ons opleiding nie meer werk nie. Jongmense wil nie meer teologie studeer nie. En as daar nie iets radikaal gebeur nie, is die kanse goed is dat ons oor vyf of tien jaar dalk meer dosente as studente sal hê.
Die ring van Krokodilrivier het in 2019 ’n beskrywingspunt laat dien, waar versoek is dat die studiejare na vier, of ten minste na vyf jaar, verminder moet word. Die vergadering het dit goedgekeur.
Met die lang studiejare en die astronomiese koste daaraan verbonde (terloops, die Kerk se beurslening is ook drasties ingekort), en met min vooruitsig op ’n beroep waar ’n volle-versorging-standplaas jou beskore gaan wees, is die droewige stand van sake seker te verstane…
’n Jong student wat vandag teologie aan Tuks studeer, voel waarskynlik meestal verlore en volksvreemd tussen die massas. UP lyk anders as in 1991. Ons onafhanklikheid en seggenskap daar word ook toenemend kleiner. Boonop is dit nou die Fakulteit Teologie en Religie, wat ook boekdele spreek… Hoeveel kontrole het die Kuratorium nog oor die presiese kurrikulum en leerinhoud van ons studente? En intussen word Grieks en Hebreeus nou in Engels aangebied…
Solidariteit het in die laaste jare baanbrekerswerk gedoen vir ons Afrikaanssprekende volkie, met hul uitstekende ambagopleiding deur Soltech en ook diploma- en graadopleiding deur Akademia. By só ’n instelling sal ’n klein groepie teologiestudente beslis meer tuis voel. En jy ontvang jou opleiding in jou moedertaal.
Wil die belanghebbendes – dosente en lede van die Kuratorium – nie (weer?) saam met die bestuur van Akademia om ’n tafel gaan sit en kyk of ons nie by hulle kan affilieer nie? En ook of ons die opleiding nie kan koppel aan ’n sekondêre rigting – soos onderwys – nie? Dit bied ook aan ’n teologiestudent groter beroepsgeborgenheid. Miskien sal van die bogenoemde veranderinge help om ons getalle weer gesonder te laat lyk.
Oor jare heen koester ons die kwaliteit Bybels-wetenskaplike opleiding van ons Kerk se teologiestudente. En dis inderdaad belangrik. Maar tye verander… Ons Plan A werk nie meer nie.
Hou in gedagte: Jesus se dissipels het drie jaar saam met Hom teoretiese en praktiese opleiding gekry, en toe het Hy hulle die wêreld ingestuur… Dit was genoeg.
Ek wil die hoop uitspreek dat ons dringend aandag sal gee om die besluit van die AKV, om die teologiese studiejare te verminder, uit te voer. En dalk sal dit veral heilsaam wees om ’n verpligte en voltydse praktiese opleiding, saam met ’n gemeentedominee en van vroeg af reeds, deel te maak van die opleiding.
My apologie as ek dié komplekse saak dalk eenvoudig laat klink met die paar opmerkings… Hopelik sal daar met die AKV in 2022 ruim tyd gegee word om dié saak te bespreek. Gelukkig, waar ’n wil is, ís daar ’n weg.
(Hierdie teks is ’n meningstuk. Die standpunte in die teks is nie noodwendig die beleid of standpunte van die NHKA nie.)
Dit is nodig om voortdurend oor teologiese opleiding te bly praat. Die oorsaak van die dilemma waarin die kerk haar tans bevind met min teologie studente, is egter nie voor die deur van die fakulteit te le nie. Die sosiale omstandighede het verander en die kerk sal moet aanpas by die eise van die tyd. Dit is voorwaar ‘n uitdaging om kerk te wees onder die huidige veranderende omstandighede. Ons sal saam moet nuut dink oor watter tipe predikante ons wil oplei en hoe ons wil kerk wees.
Ds. Hennie van der Linde raak ‘n uiters belangrike saak aan. Ek sougraag soos volg wou kommentaar lewer:
Die een saak waaroor konstante eenstemmigheid in die NHKA bestaan, is die belang van teologiese opleiding. Hieroor enkele kursoriese opmerkings:
Die Fakulteit Teologie en Religie aan die Universiteit van Pretoria is nie meer die enigste diensverskaffer aan die NHKA nie. In terme van die Kerkorde van die NHKA kan teologiese studente van die Kerk ʼn toepaslike teologiese opleiding aan enige universiteit ontvang, in Suid-Afrika of ook in die buiteland. Dit sou ook Akademia insluit, indien Akademia sover sou kom om ʼn geakkrediteerde B.Div-graad in te stel. Verskeie gesprekke is al met Akademia gevoer, maar dit stuit telkens op die beperkte getal studente. ‘n Universiteit kan net ‘n graad instel indien daar genoeg belangstelling is om dit finansieel volhoubaar te maak.
Daar is waarskynlik drie redes waarom die NHKA die kontrak met UP moes voortsit:
1. Die Fakulteit Teologie en Religie aan UP lei sowat 500 voorgraadse studente op, waarvan 450 Swart studente is. Baie van hierdie studente gaan terug na hulle gemeenskappe om as predikante en pastors te dien. Die betrokkenheid van die NHKA by die opleiding dien die koninkryk van God, en is ʼn voortsetting van die NHKA se tradisionele sendingbeleid om predikante op te lei om in hulle onderskeie gemeenskappe diensbaar te wees.
2. Die kontrak met UP maak voorsiening daarvoor dat ten minste 5 Hervormde predikante formeel in die nasionale en internasionale teologiese arena betrokke bly. Dit dien daartoe dat die NHKA nie teologies geïsoleerd raak nie en dat teologie as akademiese dissipline voortgesit word.
3. Die kontrak tussen UP en die NHKA gee bepaalde erkenning en legitimiteit aan die Hervormde Teologiese Kollege.
Die rol van die Hervormde Teologiese Kollege is vir die Hervormde Kerk van strategiese belang. Die demografiese verandering van die studente en dosente by die Fakulteit beteken gewoon dat die Kerk nie meer van die Fakulteit kan verwag om aan die studente ‘Hervormde teologie’ te leer nie. Die postkoloniale diskoers en die teenwoordigheid van 50 verskillende denominasies aan die Fakulteit maak die handhawing van ʼn ‘kerklike teologie’ wat denominasioneel gerig is, onmoontlik en onwenslik. Teen hierdie agtergrond word die rol van die HTK toenemend belangrik.
Die vestiging van die Sentrum vir Gemeentelike Bediening en die Sentrum vir Reformatoriese Teologie aan die HTK was ʼn strategiese skuif, om produkte en dienste aan die Kerk te lewer wat predikante en gemeentes in hulle geloofshandelinge dienswerk kan ondersteun.
Daarom het die Raad van Finansies die begroting vir die kontrak met UP en die begroting van die HTK van mekaar geskei. Tans is die gedeelte wat vir UP begroot word, aansienlik kleiner as die bydrae vir die HTK. Die uitbreiding van dienste wat die HTK lewer, het die verandering in begroting nodig gemaak. .
Beste Ds Van der Linde
Die groter gesprek oor teologiese opleiding vind al ‘n geruime tyd plaas.
Dit is egter die eerste keer dat ek raaklees dat daar ‘n onderskeid gemaak word binne hierdie gesprek tussen die aantal mans – en vroue studente ten opsigte van die studentegetalle. Jou 1991- statistiek van 27 studente maak nie die onderskeid nie, en jou 2014-statistiek maak ook nie die onderskeid nie. Maar die laaste statistiek wat jy aandui – die een van 16 studente – daarin maak jy ‘n pertinente onderskeid, deur met ‘n aandagstreep aan te dui dat daar twee mans is wat deel uitmaak van die 16 studente.
Ek wonder hoekom dit saak maak?
En wat het hierdie onderskeid te doen met die moontlikheid van die verskuiwing van die opleiding na ‘n ander instansie?
Groete,
Dr Tanya van Wyk
Beste dr Tanya v Wyk
Natuurlik maak dit saak!
Maak dit u nie ook bekommerd dat mans nie meer dominees wil word nie?
Ek is dankbaar vir die groei van die damesstudente, maar waar is die mans?
Die opmerkings is gemaak as deel van die groter prentjie van hoe ons opleiding verander het…
Hennie vd Linde
Hervorm…of loop dood
Wanneer die rigting waarin teologiese opleiding tans ontwikkel in ag geneem word, het ek ook groot bekommernis oor die toekoms van ons teoloie-studente en die Hervormde Kerk in die besonder. Wat gaan die nut wees wanneer ons gemeentes en gemeentelede het maar geen egHervormde predikante nie. Sal ons dan weer, soos ons voorouers in die Kaap, met volksvreemde teologie en predikante opgeskeep moet sit? Die verklarings en gesprek wat ek al gehad het boesem nie veel vertroue in nie. Hierdie is ‘n saak wat ek kan onthou seker van 2016 se AKV af indien nie vroeër? En steeds het ons nog nie ‘n antwoord nie.
Beste Ds vd Linde.
Jou aanname dat die prakties teologiese opleiding van Jesus se dissipels voldoende was vir verkondiging van die Evangelie vandag is nie korrek nie. Dit is buite konteks van wat die evangelie skrywer bedoel het en in ‘n heel ander lewens-tydperk.
Indien die NH Kerk besluit om bande te breek met die Universiteit kan dit tot onomkeerbare skade lei op die missionale taak van die NH Kerk in ‘n steeds ontwikkelende sekulere wereld.
Groetnis,
George Small.
As derdejaar Teologie student is ek bekommerd oor die aantal studente wat huidiglik by die Hervormde kerk studeer. Die lang studiejare is verseker ‘n uitdaging, veral met die finansiële las wat daarmee gepaard gaan. Dit voel tans asof ons besig is om voor te berei vir ‘n kerk wat nie bestaan nie. Die Afrikanisering en Globalisering van die Teologiese opleiding voel volksvreemd as ek terugkeer na my klein, plaasdorpie gemeente.
Soveel mense met wie ek al gepraat het vertel dat hul ook geroepe gevoel het, maar vergelyk ‘n 4 jaar BCom graad, versekerde pos, salaris met voordele aan ‘n 6 jaar kursus en geen versekering van ‘n volle standplaas daarna en ons skiet kort.
Ek is dankbaar dat die kerk ons hoor en die vloer oopgemaak het vir bespreking.
Ek wil van harte saam met Ds van der Linde stem en dink sy voorstelle is voor die hand ligend.
Dit is kommerwekkend hoe om selfs die kerke vol te hou. Daar is sekere standplase in die kerk wat nie gevul kan word omdat die gemeentes te klein geword het. Daar sal deur die AKV hoe om sulke gemeentes te subsidieer en der halwe sal die bogenoemde voorstelle help. Mens wil nie sê die kerk moet verander net ter wille van verandering nie, maar dit het tyd geword om kennis te neem van die realiteite in ons samelewing.
Groete
Pieter
Die uitdaging met die opleiding van predikante is net ‘n simptoom van ‘n groter uitdaging, te wete die organisatoriese funksioneering van die Kerk. Huidig opgeleide predikante word nie reg en ten volle benut nie (verwys na werkloosheid, siekte emeritate, ens), toekomstige ontwikkelings in kunsmatige intelligensie en die vierde industriele revolusie word oa nie by die beplanning van die Kerk van die toekoms in ag geneem nie. Ongeveer die helfte van lidmate is vroue, en net ‘n klein persentasie van die huidig opgeleide predikante is vroue. Ons lewe tog nou in die 21ste eeu!