Prof Jaco Beyers, adjunkdekaan van die Fakulteit Teologie en Religie aan die Universiteit van Pretoria het op 16 April 2025 die geleentheid gekry om sy professorale intreerede te lewer. Dit is ‘n besondere geleentheid vir dié akademici/universiteitsdosente wat die rang van vol professor bereik. Die titel van sy intreerede was Why religion? Towards understanding the relation between Religion Studies and Theology (Waarom godsdiens? ’n Refleksie oor die verhouding tussen godsdiensstudies en teologie). Hy verduidelik aan lesers meer oor sy voordrag.
In hierdie voordrag besin ek oor die ontwikkeling van godsdiensstudies en my visie vir die toekoms daarvan. Godsdiensstudies het fundamentele uitdagings rakende definisies: Sommige navorsers glo dat godsdiens betekenisvol gedefinieer kan word deur funksionele benaderings (wat fokus op sosiale rolle) of substantiewe benaderings (wat essensiële inhoud identifiseer), terwyl ander beklemtoon hoe Westerse en Christelike raamwerke die pogings om godsdiens te definieer, oorheers het. Godsdiensstudies het baat gevind by verskeie dissiplines – sosiologie, sielkunde en filosofie – wat waardevolle interdissiplinêre perspektiewe op godsdienstige oorspronge en funksies bied.
’n Sentrale spanning skuil in die verhouding tussen godsdiensstudies en teologie. Godsdiensstudies neem ’n akademiese, nie-konfessionele benadering aan, terwyl teologie godsdienstige oortuigings van binne geloofsoortuigings bestudeer. By openbare universiteite moet godsdiensstudies akademiese afstand van teologiese waarheidsaansprake handhaaf, met die fokus op analise eerder as voorskriftelikheid. Ek stel ’n gebalanseerde benadering voor wat die verband tussen godsdiensstudies en teologie respekteer (iets wat ek noem ’n skaam omhelsing), terwyl dissiplinêre outonomie en metodologiese neutraliteit behou word.
Met die oog op die toekoms bly godsdienstige geletterdheid noodsaaklik vir die begrip van kulturele dinamika en sosiale konflikte. My navorsing sal raamwerke ontwikkel vir ’n teologie van godsdiens en ‘n teologie van godsdienste in multigodsdienstige omgewings – wat beide akademiese begrip en samelewingsbetrokkenheid met godsdienstige diversiteit bevorder.
(Prof Jaco Beyers is hoof van die Departement Godsdiensstudies en adjunkdekaan van die Fakulteit Teologie en Religie aan die Universiteit van Pretoria en predikant in Gemeente Centurion-Oos)
